Hazard internetowy - gry i loot boxy ⚠️
- relifepsychoterapi
- 23 sie
- 4 minut(y) czytania
Hazard od dawna kojarzył się głównie z kasynami, automatami do gry czy zakładami bukmacherskimi, a więc ze światem dorosłych. Jednak w ostatnich latach coraz wyraźniej widać, że nie jest to już tylko problem pełnoletnich. Rozwój Internetu, smartfonów i gier komputerowych sprawił, że ryzykowne mechanizmy hazardowe wkroczyły do codzienności młodych ludzi. Dla wielu nastolatków pierwszym kontaktem z hazardem nie jest kasyno czy zakład sportowy, lecz popularna gra online, która zawiera element losowości, mikropłatności czy tzw. „loot boxy”.
Hazard można określić jako szczególny rodzaj ryzykownego zachowania, w którym człowiek stawia coś wartościowego – najczęściej pieniądze – na wynik zdarzenia zależnego w dużej mierze od przypadku. Kluczowe jest tu ryzyko: nie ma pewności wygranej, a mimo to gracz podejmuje próbę, licząc na korzystny rezultat. Co istotne, hazard nie jest jedynie dążeniem do szybkiego zysku finansowego. Wiele osób kieruje się chęcią przeżycia silnych emocji, dreszczyku adrenaliny i poczucia „gry o wysoką stawkę”. To właśnie ten emocjonalny aspekt sprawia, że hazard łatwo uzależnia, prowadząc do utraty kontroli, obsesyjnych myśli o grze i tzw. „gonienia strat” - czyli prób odzyskania przegranych pieniędzy.
W przypadku młodzieży ryzyko jest szczególnie poważne. Nastolatkowie w naturalny sposób poszukują mocnych wrażeń, chcą eksperymentować i sprawdzać granice. Często brakuje im jeszcze umiejętności przewidywania konsekwencji czy kontrolowania impulsów, co czyni ich wyjątkowo podatnymi na wciągnięcie w świat hazardu. To sprawia, że temat uzależnienia od hazardu wśród młodych ludzi staje się jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej profilaktyki uzależnień. Często młodym ludziom, uprawiających hazard towarzyszy złudne poczucie władzy i mocy.
Hazard wśród młodzieży - problem na czasie
Badania europejskie pokazują, że nawet co piąty szesnastolatek brał udział w jakiejś formie hazardu w ostatnim roku. W Polsce, według badań, zagrożenie uzależnieniem od hazardu dotyczy ponad 12% osób poniżej 18. r. ż. To niepokojące dane, zwłaszcza, że hazard często towarzyszy innym ryzykownym zachowaniom, np. piciu alkoholu, paleniu papierosów, wagarom.
Jak rozpoznać problem hazardowy u młodzieży?
Objawy problemowego hazardu u młodych ludzi bywają trudne do zauważenia, ponieważ mogą przypominać zwykłe problemy nastolatków. Warto jednak zwrócić uwagę na kilka typowych sygnałów:
Zmiany w zachowaniu: młody człowiek zaczyna spędzać dużo czasu na grach, szczególnie online, które mają elementy losowe np. zakłady sportowe, automaty, loot boxy w grach komputerowych. Może się wycofać z kontaktów rodzinnych i rezygnować z dotychczasowych zainteresowań.
Kłopoty finansowe: nagle pojawiają się prośby o pożyczki bez podania prawdziwego powodu, znikają pieniądze lub wartościowe przedmioty z domu. W grach online często wydawane są spore sumy na mikropłatności, często bez wiedzy rodziców.
Wahania emocjonalne: po wygranej pojawia się euforia, natomiast po przegranej złość, smutek lub apatia. Młodzi ludzie często odczuwają wstyd i poczucie winy związane z graniem, co dodatkowo potęguje stres.
Problemy szkolne i społeczne: pogorszenie wyników, częste spóźnienia, wagary, konflikty z rówieśnikami lub izolacja.
Hazard internetowy - gry i „skrzynki” jako nowe wyzwania
Hazard internetowy to forma ryzykownego grania przeniesiona do przestrzeni online, gdzie dostęp do gier hazardowych jest niemal nieograniczony i dostępny 24h. Wśród młodzieży szczególnie popularne są gry komputerowe oraz takie gry, które były dostępne głównie na PC - teraz są w wersji na smartfony, które zawierają elementy hazardowe, takie jak automaty, zakłady czy tzw. „skrzynki” (loot boxy).
Loot boxy (z ang. „skrzynki z łupem”) to specjalne mechanizmy stosowane w wielu grach komputerowych i mobilnych, które polegają na zakupie lub zdobyciu wirtualnej skrzynki zawierającej losowe nagrody. Gracz nigdy nie wie, co dokładnie otrzyma - może to być przedmiot bardzo atrakcyjny i rzadki, ale równie dobrze zwykły, małowartościowy.
Największe zagrożenia
Losowość - zawartość skrzynki jest przypadkowa, a szanse na trafienie cennego przedmiotu są często bardzo niskie i niejawne.
Możliwość zakupu - loot boxy i można zdobywać podczas gry, ale zazwyczaj istnieje opcja kupienia ich za prawdziwe pieniądze lub specjalną wirtualną walutę.
Silne emocje - otwieranie skrzynek wywołuje napięcie i ekscytację podobne do grania na automatach hazardowych, bo zawsze towarzyszy temu „niepewność wyniku”.
Presja społeczna - w grach online atrakcyjne nagrody (np. unikalne stroje postaci, broń, skiny) podnoszą prestiż gracza wśród znajomych, co zachęca do dalszego kupowania skrzynek.
Możliwość mikropłatności: młodzi gracze mogą szybko wydawać pieniądze na loot boxy, nie zdając sobie sprawy, ile już przeznaczyli.
Ukrywanie prawdziwej natury hazardu: gry często nie są oznaczone jako hazard, a mechanizmy losowości są przedstawiane jako część zabawy, to znacznie utrudnia rozpoznanie zagrożenia.
Łatwość dostępu: gry z elementami hazardowymi są często dostępne na telefon, tablet i komputer, przez co młodzież może grać praktycznie wszędzie i o każdej porze.
Z tego powodu loot boxy są uznawane za formę ukrytego hazardu - młodzi gracze, często nieświadomi ryzyka, wydają coraz większe kwoty na szansę zdobycia nagrody, a mechanizm losowości wciąga ich w schemat podobny do zakładów czy gry na automatach. W niektórych krajach (np. Belgia, Holandia) loot boxy zostały prawnie uznane za hazard i ograniczono możliwość ich sprzedaży.
Hazard a inne uzależnienia
Wiele badań pokazuje, że hazard u młodzieży często idzie w parze z innymi uzależnieniami. Młodzi ludzie, którzy piją alkohol, palą papierosy czy eksperymentują z narkotykami, znacznie częściej mają też problem z hazardem. To część szerszego wzorca ryzykownych zachowań, które wzajemnie się wzmacniają.
Skutki hazardu
Konsekwencje hazardu wykraczają daleko poza kwestie finansowe. Problemy psychiczne i społeczne są równie poważne. Młodzi ludzie, którzy mają problem z hazardem, często odczuwają silne poczucie winy, wstydu i izolacji. Zaburzenia snu, kłopoty z koncentracją, a nawet depresja czy myśli samobójcze to realne zagrożenia. Na dodatek, problemy z relacjami rodzinnymi i społecznymi mogą prowadzić do poważnych kryzysów.
Kto jest najbardziej narażony?
Statystyki pokazują, że najczęściej z problemem hazardu borykają się chłopcy, zwłaszcza ci z rodzin o niższym poziomie wykształcenia i słabszym wsparciu emocjonalnym. Również młodzi ludzie mający łatwy dostęp do internetu i pieniędzy, a także ci, którzy mają gorsze wyniki w nauce, są bardziej podatni na ryzyko uzależnienia. Brak nadzoru ze strony rodziców i presja ze strony rówieśników dodatkowo zwiększają szanse na rozwój problemu.
Jak pomóc i co robić?
Zjawisko hazardu wśród młodzieży wymaga szerokiego podejścia. Bardzo ważna jest edukacja zarówno w szkołach, jak i w rodzinach, która pozwoli młodym ludziom zrozumieć ryzyko i nauczy ich zdrowych nawyków. Wsparcie psychologiczne i terapia dla osób już zagrożonych lub uzależnionych są niezbędne. Rodzice i opiekunowie powinni uważnie obserwować zachowanie nastolatków, rozmawiać z nimi o zagrożeniach i tworzyć atmosferę zaufania, w której młodzi ludzie będą czuli się bezpieczni, by dzielić się problemami.
Źródło:
